Çocuklarda Yalan öyleme Nedenleri Çözümleri

Çocuk, sık sık yalana başvuruyorsa bunun belli başlı sebepleri ve çözüm yolları mevcuttur. Yalan söyleyen çocuğa nasıl yaklaşılması gerektiğini belirlemek için, ne tür bir durumla karşı karşıya olduğumuzu da iyi anlamamız gerekir .

Aileler, bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan sağlıklı bir çocuk yetiştirmeye çalışırken zaman zaman sorunlarla karşılaşabiliyor. Anne-babalarda paniğe neden olan davranışlardan biri de çocuğun yalan söylemesi. Bir kez çocuğun yalan söylediğini fark eden aileler, daha sonra onun her davranışından şüpheleniyor, “Acaba yine yalan mı söylüyor?”

Yalan söyleyen çocuğa nasıl yaklaşılmalı ?

Çocuklarda yalan sebeplerini ve türlerini yukarıdaki kısa tanımlarla açıkladık. Sırf bu tanımları okurken bile bazı anne babaların kendi hatalarından ders çıkardığını tahmin ediyorum. Yalan söyleyen çocuk bir ihmalin eseri de olabilir.

1.Mükemmeliyetçi Olmayın: Çocuğunuz, başarısızlıkları bir bahane veya iftira ile başkalarına fatura ediyor olabilir. Bu davranışın sebebi genellikle aile baskısıdır. Anne baba olarak mükemmeliyetçi olmaktan vazgeçtiğinizde çocuğunuzun da yalan söylemekten vazgeçtiğini gözlemleyebilirsiniz. Onu koşulsuz sevdiğinizi hissettirin ve başkalarıyla kıyaslamayın. Ona olan sevginizin başarı veya başarısızlıklarıyla ilgili olmadığını hissetsin.

2.Baskıcı ve Tehditkâr Olmayın: Çocuğunuz, yaptıklarını gizliyor ve sorulduğunda yapmamış gibi davranıyorsa muhtemelen kendini tehdit altında hissediyordur. Aşırı tutucu, baskıcı ve tehditkar olmaktan vazgeçerseniz çocuğunuzun da yalan söylemekten vazgeçtiğini görebilirsiniz. Olumsuz davranışların sonucunda nasıl cezalar vereceğinizden değil; olumlu davranışların ona neler kazandıracağından bahsedin. Örnek: “Okuldan eve dönerken gecikirsen kulağını çekerim” demek yerine “okuldan eve gelirken oyalanma çünkü geç kalırsan seni çok merak ederim. Her gün zamanında evde olarak beni çok mutlu ediyorsun” demek daha iyi bir yöntemdir.

3.İlgili Olun: Çocuklarınızı ilgisiz bırakmayın. Aileden ilgi göremeyen çocukların yalan söyleme alışkanlıklarında artış olduğu gözlemlenmektedir.

4.Özgüven Kazanmasını Sağlayın: Yalan türlerini işlerken, özgüven eksikliğinden kaynaklanan yalanlara değinmiştik. Çocuğunuzun hayatta başarılı olabilmesi için zihinsel becerilerini etkin kullanması gerekir. Takdir edilmeli, başarma duygusunu yaşamalı ve kendi zeka potansiyelini keşfetmelidir. Bu sayede aşağılık kompleksleri oluşmayacak, her ortamda kendini rahat ifade edebilecektir. Dolayısıyla itibar kazanma ve benzeri amaçlarla yalana başvurma ihtiyacı duymayacaktır.

5.Yalan Sırdaşlığı Yapmayın: Onları, kendi yalanlarınıza alet etmeyin. En basit örnek: Hamburger yememesi gereken çocuğa hamburger ısmarlayıp “baban sorduğunda sakın bunu yaptığımı ona söyleme” gibi yanlış sırdaşlık kurmayın. Bu senaryo karşısında çocuk “demek ki bazen yalan söylemek gerekiyor” düşüncesiyle yalanı zihninde normalleştirebilir.

6.Polis Sorgusu Yapmayın: Herhangi bir yalanını yakaladığınızda saatlerce sorgulamayın. İyi bir dinleyici olun ve ardından bu davranışının size neler hissettirdiğini samimi bir şekilde anlatın. İtiraf ettiği halde şiddetli bir sorguyla muhatap olacağını biliyor olmak, yalanı sürdürme konusunda çocuğu baskı altına alabilir.

7.Şiddet Uygulamayın: Öfkelenmenize sebep olacak davranışları bağırmak, dövmek ve benzeri şiddet yanlısı tutumlarla değiştirmeye çalışmayın. Şiddet asla çözüm değildir. Fiziksel veya sözlü şiddete maruz kalan çocuklar kendilerini güvence altına almak için hatalarını yalanlarla örtmeye çalışırlar. Oysaki hata yapmak en çok çocuğun hakkıdır.

8.Güvenin: Çocuğun yalan söyleme nedenleri arasında anne babasının kendisine güvenmiyor olması da önemli bir etkendir. Örneğin, sık sık çocuğun yalanını yakalamaya çalışmak, sık sık “yalan söylüyorsun” gibi cümleler kurmak çocuğun kendini güvenilmez hissetmesine sebep olabilir. Bu karakteri kabullenen çocuk “zaten bana güvenmiyorlar, yalanımı yakalasalar ne fark eder” şeklinde düşünebilir. Dolayısıyla, çocuklarınıza güvendiğinizi hem sözlü olarak ifade edin, hem de hissettirin.

9.Mahremiyetine Saygı Duyun: Özellikle ergenlik dönemindeki çocuklara neyi sorup neyi sormamanız gerektiğini iyi ayırt etmelisiniz. Örneğin, neden duş aldığını sormak zorunda değilsiniz. Genel olarak duş almak temizlik amaçlıdır. Detaylar sizin için neden önemli olsun? Bu ve benzeri gereksiz/aşırı sorgulamalarla çocuğunuzu yalan söylemek zorunda bırakabilirsiniz. Yalanın önemlisi-önemsizi yoktur çünkü alışkanlık haline gelme riski vardır.

10.Her Olumsuzluğa Bir Suçlu Aramayın: Bardak kırıldı, su döküldü, dolabın kapağı neden açık kaldı ve benzeri önemsiz sorgulamalardan vazgeçin. Bardak kırıldıysa, kırıkları temizleme konusunda çocuğunuzdan yardım isteyebilirsiniz. Mesela süpürgeyi size getirebilir. Ya da suyu, çayı döktüyse temizlemesini rica edebilirsiniz. “Neden döktün” demekten daha iyidir.

admin

See author's posts