Çocuğum Neden Yatağında Yatmak İstemiyor?
Eğer uyandığınızda aranızda gecenin bir yarısı yatağınıza gelen küçük bir misafirle birlikte uyanıyorsanız sizin de kendi odasında yatmak istemeyen bir çocuğunuz var demektir. “Çocuğum neden yatağında yatmak istemiyor?” sorusu birçok ebeveynin cevap aradığı ve çözmeye çalıştığı bir duruma işaret ediyor; anne babayla birlikte yatmak isteyen çocuk.
Çocukların anne babadan ayrı, kendi yataklarında yatmak istememelerinin altında yatan pek çok farklı neden olabilir. 2 yaşına kadar geçen süreç bebeğin fiziksel temasa ve ilgiye en çok ihtiyaç duyduğu zamandır. Bu süreçteki yoğun temas çocuğun yataklarını ayırma aşamasında anneden ayrılmasında direnç göstermesine neden olmaktadır. Bu aşamada onu yalnız bırakmadığınızı hissettirmeniz büyük önem taşımaktadır. Aynı zamanda çocuğun anne baba ile fazla vakit geçirmemesi, onları özlemesi, anne babayla güçlü ve yeterli bir iletişiminin olmaması da çocuğun onlarla vakit geçirme, beraber uyuma isteğine neden olabilmektedir.
Çocuktan bağımsız bir şekilde eşler arasında yaşanan olası gerilim ya da kavgalar da çocuğun onlardan ayrılmak istememesini sağlamaktadır. Kardeş kıskançlığı, okulda yaşanan öğrenme zorluklarının yaratmış olduğu endişeyle başa çıkma isteği de çocuğun anne babasının yanında kalmak istemesine neden olmaktadır. Çocuğum neden yatağında yatmak istemiyor diye çocuğun davranışlarına yüklenmek yerine bunun altında yatan sebep ne olursa olsun çocuğun yatağında değil de anne babasının yanında yatmak istemesinin ebeveyn tutumuyla yakından ilgisi olduğunu unutmayın.
Çocuğumun Yatağını Ne Zaman Ayırmalıyım?
“Çocuğumun yatağını ne zaman ayırmalıyım?” her ebeveynin zamanı geldiği zaman cevap aradığı bir sorudur. Genellikle 3 yaş, çocuğun kendi yatağında uyuma alışkanlığı kazanması için uygun bir dönemdir. Gelişim dönemindeki pek çok konuda olduğu gibi bunda da her çocuk için geçerli kesin bir kural yok. Bazı çocuklar bu alışkanlığı çok daha erken yaşlarda kazanırken bazı çocuklarda bu süreç biraz daha uzayabiliyor. Ancak kendi yatağında yatma alışkanlığının 4-5 yaşına gelmeden kazanılmış olması önemli bir konudur.
Çocuğa kendi yatağında yatma alışkanlığı kazandırma aşamasında karşılaşılacak en büyük problemlerden bir tanesi çocuğun anne babadan ayrı, yalnız yatmak istememesidir. Tekrar anne babanın yanında yatmak için ağlama, öfke nöbetleri gibi girişimleri olması muhtemeldir. Burada önemli olan bu aşamaların normal ve geçici olduğunu bilmektir. Eğer bu davranışların sürecin bir parçası olduğunu kabul etmez ve çocuğunuzu tekrar yanınıza alır, eski düzene dönerseniz çocuğun alışma sürecini hem uzatmış hem de zorlaştırmış olursunuz. Ağladığı ya da kendi yatağında yatmayı reddettiği zamanlarda yanınıza almak yerine aynı odada uyumasanız bile her zaman onun yanında olduğunuzu, ihtiyacı olduğunda orada olacağınızı bilmesini sağlamak hem aranızdaki güven bağını güçlendirecek hem de alışmasına yardımcı olmuş olacaksınız.
Hayatlarındaki büyük ya da küçük değişimler her zaman çocuklar için alışması güç durumlardır. Bu nedenle ani değişimler yerine çocuğun yeni düzene alışması açısından bu duruma hazırlayarak yumuşak geçişler yapmak her zaman doğru tercih olacaktır. Değişim öncesi durumu açıklama, küçük hazırlıklar yapma alışma sürecine yardımcı olacaktır.
Çocuğun yatağını ayırmadan önce çocuğun hazır olması kadar anne babanın da bu yeni duruma hazır olması önemlidir. Bazen çocuktan çok anne babanın hazır olmaması ya da korkuları süreci zorlaştıran etkendir. Bu nedenle yeni düzene geçmeden sizin de kendinize çocuğunuzdan ayrı uyumaya hazır olup olmadığınızı sormanızda fayda var.
Çocuğum Neden Yatağında Yatmak İstemiyor, Çocuğumun Kendi Yatağında Yatmasını Nasıl Sağlayabilirim?
Çocuğun kendi yatağında yatmaya başlama sürecini sağlıklı bir şekilde yürütebilmek için anne babaların dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar:
- Öncelikle çocuğunuzu yeni düzene yavaş yavaş hazırlayın. Kaç yaşında olursa olsun onunla konuşun ve onun yaşına uygun sade ve yalın bir dille artık kendi yatağında uyuyacağını anlatın. Bu konuşmayı yatakları ayıracağınız günden birkaç gün önce yapmanızda fayda vardır. Çocuğunuzla bu konuşmayı yaparken yardımcı kitaplardan yararlanabilirsiniz. Bu aşamada size soracağı bütün soruları cevaplamaya özen gösterin.
- Yatağında yatmaya başlamadan önce odasında onun istediği değişimler yapın. Sevdiği yatak takımını alma, ilgi çekici ışıklandırma yapma gibi adımlar çocuğunuzun odasında uyuması için motive edici olacaktır.
- Bir uyku öncesi rutini oluşturun. Yatmadan önce birlikte kitap okumak, zaman zaman onun hikayeler anlatmasına olanak sağlamak, birlikte bir hikaye oluşturmak, dinlendirici bir müzik dinlemek onun sürece alışmasında yardımcı olacaktır. Böylece bu rutin sayesinde o da bir sonraki aşamada neler olacağını anlamış ve kendini hazırlamış olur.
- Çocuğunuzu kendi yatağında yatması için ikna etmeye çalışmayın. Onu mantıklı açıklamalar yaparak ikna etmek yerine motive edici ve her zaman onun yanında olduğunuza dair güven verici sözler söylemeniz daha etkili olacaktır. Bu sayede çocuğunuzun endişesini azaltmış ve daha iyi hissetmesini sağlamış olacaksınız.
- Gecenin bir yarısı korktuğu için yanınıza geldiğinde ya da sizi yanına çağırdığında “Neden ağlıyorsun?”, “Korkacak bir şey yok.” gibi söylemler çocuğunuz üzerinde rahatlatıcı değil, duygularını ortaya koymasını engelleyici bir etki yaratır. Böyle bir yaklaşım ortada korkulacak bir neden yokken korktuğu için daha kötü hissetmesine neden olacaktır.
- Birkaç gün odasında yattıktan sonra çocuğunuzu korktuğu, kaygılandığı için tekrar yatağa almanız süreci en başına götürecektir. Onun korkmasından kaygılanmanız çocuğunuzdaki korkunun daha da büyümesine neden olur. Bu nedenle bu gibi durumlarda ona güven verici bir tutum içinde olmanızda fayda var.
- Korktuğu zamanlarda yatağınıza almak yerine onu yatağına götürmeniz, yatakta ya da yatağın yanındaki bir koltukta oturup rahatlatıcı bir konuşma yapmanız etkili olacaktır.
- Unutmayın ki ne kadar saklamaya çalışırsanız çalışın yaşadığınız korku ve kaygıyı çocuğunuz her zaman anlar. Bu nedenle en başta kendinizi hazırlamanız ve kaygınızla başa çıkmanız gerekmektedir.
- Her konuda olduğu gibi bunda da anne babanın sabırlı, kararlı ve istikrarlı olması sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Bu sürecin nasıl ilerleyeceği, uyku düzeninin nasıl olacağı her şeyden çok anne babanın tutumuna bağlıdır. İşbirliği içinde olan ebeveynlerin kararlı ve net duruşları sürecin sağlıklı bir şekilde gitmesini sağlayacaktır. Ancak çocuğun yatağında yatmama durumu devamlı bir hal alıyorsa ve bu duruma başka sorunlar da ekleniyorsa bir uzmandan destek alınmasında fayda vardır.
Uzman Klinik Psikolog Beliz EREREN