Spina Bifida Nedir? Bebeklerde Spina Bifida
Spina bifida, omurilik ve omurilikle alakalı sinirlerin, omuriliğin tamamen örtülememesi sonucunda açıkta kalması durumudur. Bu durum, gebeliğin ilk ayının bitiminde bebeğin omurga ve omuriliği gelişirken görülür.
Bebeklerde Spina Bifida
Bebeklerde spina bifida, hamilelik döneminde oluşmaya başlayan bir hastalıktır. Hastalığın ilk aşaması, hamileliğin ilk ayında görülür. Hamileliğin bu döneminde bebeğin omurgası olması gerektiği gibi kapanmazsa bu durum görülür. Spina bifida halk arasında ayrık omurga hastalığı şeklinde de adlandırılır. Bu durumda açık kalan omurlar arasından çıkan sinirler ve omurilik, bebeğin sırtında bir yumru meydana getirir. Bu durumda sinirler zarar görür.
Spina Bifida Nedenleri Nelerdir?
Hastalığın sebebi henüz kesin olarak bilinememektedir. Fakat nedenleri arasında folat eksikliği ve ailede nöral tüp defekti hikayesi olması sayılabilir. Ayrıca spina bifida, beyazlarda daha sık görülür. Genetik ve çevresel faktörler de hastalığın gelişmesinde etkilidir. Hamilelik sırasında alınan bazı ilaçların, obezitenin ve hamilelikte vücut ısısının yüksek olmasının da hastalığın nedenleri arasında olduğu düşünülebilir.
Bebeklerde Spina Bifida Nedenleri Nelerdir?
Spina bifida nedeni henüz tam olarak bilinmiyor. Ancak hastalığın nedenleri arasında folik asit eksikliğinin önemli bir yer tuttuğu biliniyor. Hamileliğin ilk dönemlerinde yeterli miktarda alınan folik asitle birlikte bu durum için önlem alınabilir. Aşırı kilolu olan kadınların hamileliklerinde de hastalığın görülme oranı artar. Diyabet hastalarının gebelikleri de bu bakımdan risklidir
Spina Bifida Çeşitleri Nelerdir?
Spina Bifida çeşitleri 3 tanedir. Bunlar; spina bifida occulta (açık), meningosel, meningomyelosel (açık) olarak adlandırılır.
Spina Bifida Okülta (SBO)
Bu formda hastalık en hafif şekilde görülür. Ayrıca hastalığın en sık görülen formudur. Genelde kendiliğinden fark edilmez, olası bir röntgen çekiminde fark edilir. Kapalı spina bifida formu olarak da bilinir. Genellikle herhangi bir belirti vermez ve cerrahi operasyona gerek duyulmaz.
Meningosel
Hastalığın en az görülen formudur. Omurilik sıvısını bebeğin sırtındaki açıklıktan çıkar. Ancak bu kısımda sinirler olmadığından hayati bir sorun oluşturmaz. Ancak bazı bebeklerde mesane ve bağırsak problemlerine neden olabilir. Hidrosefali nadir olsa da görülebilir.
Myelomeningosel
Bu form sık görülmekle birlikte ciddidir. Omurganın arasından çıkan kese sinirlere zarar verecek konumdadır. Bu durum birçok sağlık sorununa neden olabilir. Bunlar arasında kısmı felç, yürüme zorluğu, hidrosefali, idrar tutma problemleri ve skolyoz sayılabilir. Şikayetler etkilenen sinirlere göre değişiklik gösterir.
Spina Bifida Belirtileri Nelerdir?
Spina bifida belirtileri durumun çeşidine ve seviyesine göre değişiklik gösterir. Örneğin, spina bifida aperta çeşidinde belirtiler gözle görmek mümkündür. Ancak spina bifida occulta türünde ise omurga üzerindeki belirtileri gözle görmek mümkün değildir.
Hastalık omurga üzerinde dışarıdan görülebiliyorsa ilgili bölgede cilt kabarıklığı ve şişkinlik gözlenebilir. Hastalığın kapalı formunda ise cilt normal bir görünüme sahiptir. Ancak ilgili bölgede normalde olmaması gereken tüylenme olabilir. Gelişim sorunu olan bölgede küçük bir delik ve yağlı doku olması da spina bifida semptomları arasındadır.
Bebeklerde Spina Bifida Belirtileri Nelerdir?
Spina bifidanın bebeklerde görülen belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kısmi felç
- Yürüme problemleri (bacaklarda güçsüzlük)
- Hidrosefali ve beyin hasarı
- Bağırsak ve mesane sorunları
- İlerleyen durumda skolyoz oluşumu
- İdrar tutma güçlükleri
- Deride his kaybı
Spina Bifida Nasıl Teşhis Edilir?
Spina Bifida teşhisi Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahi uzmanı tarafından ilgili muayenenin yapılması ardından yapılır. Hamilelik sırasında ise teşhis, ultrason kontrolleri vasıtasıyla yapılabilir. Teşhisi sadece fiziksel muayene ile yapmak mümkün değildir. Bu yüzden Manyetik Rezonans (MR) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) görüntülemelerinden de yardım alınır.
Bebeklerde Spina Bifida Tanısı Nasıl Konur?
Teşhis için hamileliğin ikinci üç ay döneminde yapılan tarama testleri önemlidir. Kan testleri, ultrason ve amniyosentez diğer tanı yöntemlerindendir. Ayrıca hamileliğin kaçıncı haftada olduğunu bilmek de tanı için büyük önem taşır. İlgili tetkiklerin ardından yapılacak olan kafatası ve vücut incelemeleri ile de tanı kesinleştirilebilir.
Spina Bifida Tedavisi Nasıl Yapılır?
Spina bifida tedavisi, hastalığın seyrine ve şiddetine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Eğer hastalık kapalı şekilde ise genellikle herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Ancak hastanın durumu ağır seyrediyorsa cerrahi operasyona ihtiyaç duyulabilir.
Yapılan operasyonla kesenin kapatılması ve omurilik çevresindeki dokuların iltihaplanmaması amaçlanır. Fizik tedavi de hastalığın tedavisindeki diğer bir yoldur. Fizik tedavi ile birlikte hastanın bacakları güçlendirilebilir ve şekil bozuklukları giderilebilir. Böylece yürüme bozuklukları aşılabilir.
Bebeklerde Spina Bifida Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Spina bifida ile doğan bir bebek, doğumundan sonraki ilk 36 saat içerisinde ameliyat olmalıdır. Ancak operasyon için zaman kaybetmemek önemlidir. Bebekte meningoseli varsa, omuriliğin etrafına bir zar konulur ve omurilik açıklığı kapatılır. Bebekte myelomeningosel görülüyorsa aynı şekilde omurilik yerine geri konulur ve kese kapatılır. Ancak tedaviden önce erken tanının konmuş olması önemlidir. Böylece omurilikte oluşacak olan hasar minimuma indirilebilir.
Diğer bir seçenek de anne karnında cerrahi işlem uygulamaktır. Bu işlem hamileliğin 26. Haftasında yapılır. Bebeğin omuriliğindeki açıklık henüz anne karnındayken kapatılır. Her iki seçenekte de tedavi sonlandırılmaz. Yapılan cerrahi müdahalelerden sonra da bebeğin uzun yıllar kontrol altında olması gereklidir.