Ay Ay Hamilelik Psikolojisi
Hamilelik sürecindeki psikolojik durumu dönemlere ayırabiliriz. Çocuk sahibi olacaklarını öğrenen çiftte ilk önce şaşkınlık ve mutluluk duyguları hakimken daha sonra annelik ve babalık duygusunun verdiği bir sorumluluk bilinci gelişmektedir. Bu nedenle gebelik sürecinde sürekli olarak değişen duygular özellikle anne adayının psikolojisinde önemli bir rol oynamaktadır.
1 – 3 Ay
İlk aylar anne adayında mide bulantıları, hormon değişikliği ve yorgunluk hamileliğin ilk belirtilerindendir. Bu süreçte anne adayı kendini hiç olmadığı kadar duygusal ve hassas hisseder. Bu nedenle ufacık bir neden ağlaması için yeterlidir. Östrojen ve projestreon hormonlarında meydana gelen değişim anne adayının psikolojisinde etkili bir rol oynamaktadır.
Anne adayında meydana gelen bu psikolojik değişimler baba adayının da psikolojisini dolaylı olarak etkilemektedir. Baba adayı bu duruma her ne kadar anlam veremese de bu süreci daha kolay atlatabilmek için önemli görevlere sahiptir. Baba adayı başta olmak üzere diğer aile bireylerinin anneye karşı hoşgörülü ve yakın davranması annenin kendini yalnız hissetmesini engeller ve bu süreci daha kolay atlatmasını sağlar.
İlk üç ayda yaşanan sıkıntı ve korkuların bir diğer nedeni ise düşük problemidir. Anne adayı düşük riskinin olduğu bu dönemde bebeğine bir zarar gelebileceği korkusu taşır. Ancak düşük riski her gebelikte ölçüde olmadığı gibi düşük riski karşısında hissedilen korku da kişiden kişiye değişkenlik göstermektedir.
3 – 6 Ay
Düşük riskinin büyük oranda ortadan kalktığı bu dönemde annenin endişeleri azalır ve daha sakin bir döneme geçilir. İlk üç aya kıyasla mide bulantılarında önemli ölçüde azalma görülür. Bu dönemde bebeğin kalp atışlarını duymaya başlayan anne adayı bebeğinin varlığını tam olarak hissederken annelik duygusunu daha yoğun yaşamaya başlar.
Bebeğinin hareketlerini hissetmeye başlayan anne adayı duygularını daha yoğun yaşamaya başlar ve annelik hakkında daha çok bilgi edinme gereksinimi hisseder. Anne adaylarının büyük bir çoğunluğu bu dönemde hamile kıyafetleri giymeye başlar ve anne&bebek ilişkisi hakkında derin araştırmalarda bulunur.
6 – 9 Ay
Gebelik döneminin sonlarına doğru artan stres ve endişe duyguları anne adayında “Çocuğuma yeterli olacabilecek miyim?” ve “İyi bir anne olabilecek miyim?” gibi sorulara neden olarak hamilelik depresyonuna yol açabilir. Özellikle beklenmeyen gebeliklerde sık rastlanan bir durum olan gebelik depresyonu doğum sonrasında lohusa depresyonuna da davetliye çıkarabilir.
İlk aylara göre anne adayının fiziksel görünümde büyük bir değişim meydana gelmiştir. Bu durum anne adayının psikolojisini olumsuz yönde etkilerken aynı zamanda hamile olmanın avantajları onu mutlu etmeye başlar. İyice büyüyen karnı nedeniyle çevresinin yardımı anne adayı için büyük önem taşır. Bu durum anne adayının kendini önemli hissetmesine neden olurken baba adayına önemli görevler düşer.
Baba adayı annenin kendini çirkin ve yetersiz hissettiği bu dönemde mutlaka daha çok ilgili davranmalıdır. Son aylara yaklaştıkça anne adayı eşine karşı kendini yetersiz hissederken aynı zamanda artık onu beğenmeyeceğini düşünür. Bu durumda babanın ilgisiz ve umursamaz davranması annede depresyona yol açabilir. Bu nedenle baba adayının daha ilgili ve dikkatli davranılması önerilmektedir.
HAMİLELİK DEPRESYONU
Hamilelik dönemi kadının en hassas olduğu dönemlerden biridir. Bu süreçte annenin hamileliğini olumsuz yönde etkileyecek çeşitli unsurlar anne adayının depresyona girmesine neden olabilir. Çeşitli sağlık sorunları veya aile içi geçimsizlikler gebelik döneminde depresyonu tetikleyen başlıca unsurlardandır.
Anne adayının daha önce geçirdiği psikiyatrik bir hastalık geçmişi var ise bu rahatsızlık hamilelik döneminde dikkatli bir şekilde izlenmelidir. Anne adayının gebelik sürecinde depresyona karşı meyilli olması beslenmesinden vücut sağlığına kadar birçok alanda olumsuz etkilere yol açacaktır. Çoğu zaman hamilelik döneminde geçirilen depresyon doğum sonrasında görülen lohusa depresyonuna davetliye çıkarmaktadır.
HAMİLELİK DEPRESYONU BELİRTİLERİ
- Konsantre olamama
- Unutkanlık
- Çok az veya çok fazla uyuma
- Umutsuzluk
- Sürekli olumsuz düşünme
- Sürekli olarak aniden gelen ağlama hissi
- Kendini değersiz hissetme
- Kendini toplumdan soyutlama
- Aşırı sinirlilik
- Yeme alışkanlığını değiştirme
HAMİLELİK DEPRESYONUNU TETİKLEYEN UNSURLAR
- Doğacak çocuğun engelli doğma ihtimali
- Stresli yaşam
- Aile içi sorunlar
- Beklenmeyen gebelik
- Anne adayının depresyon geçmişi
- Daha önce yaşanan düşükler
- Travma yaşanması
- Maddi yetersizlikler