Çocuklara Sınır Koymak Doğru mudur?
Hayatımızda sürekli sınırlar vardır. Hiç bir insan hayatı sınırsız özgürlüklerle dolu değildir. Bu nedenle çocukların hayatında da sınırlar olmalıdır .
Özellikle de kendi can sağlığını tehdit edebilecek davranışlarda sınırlı belli ve net olmalıdır. Ancak çok korumacı ve sınırlarla dolu bir hayat da çocukta özgüven eksikliğine neden olabilir. Bu nedenle aşırı korumacı olmak yerine aradaki bu ince çizgiyi çok iyi ayarlamak gereklidir. Fazla sınır yok ancak gerektiği yerlerde gerektiği kadar sınırlar var. Bunu çocuk da bu şekilde bilmelidir.
Sınırlar Neden Önemlidir?
Çocuklar, hayata gözlerini açtıkları toplumun ve ailenin kurallarını anlamak isterler ve buna ihtiyaç duyarlar. Onlardan ne beklendiğini, diğer insanlarla birlikteyken durdukları yeri, ne kadar ileri gidebileceklerini ve çok ileri gittikleri zaman neler olacağını bilmek isterler. Büyüdükçe artan beceri ve kapasitelerini ölçebilmek ihtiyacındadırlar. Sınırlar, bu öğrenme ve keşfetme sürecinde çok önemli bir role sahiptir, ama anne babaların öğretmeye çalıştıkları dersler gönderilen sinyaller çok net olmadığı zaman kolayca yıkılabilirler.
Çocuklar Neden Sınırlara İhtiyaç Duyar ?
1- Sınırlar, çocukların çevresindekileri öğrenmelerine yardımcı olur. 2- Sınırlar çevre tarafından beklenen davranışların tanımlanmasını sağlar. 3-Sınırlar, insanlarla olan ilişkileri belirler. 4- Sınırlar, çocuğun gelişimi destekleyerek büyümesine yardımcı olur.5- Sınırlar çocuğun güvenliğini sağlar. |
Anne babalar sınır koyarken çeşitli yöntemler kullanırlar. Kimileri sert davranarak, kimileri ikna ederek, kimileride iki uçta gelip giderek çocuğuna sınır koymaya çalışır. Kimileride kurallarını koyarken açık anlaşılır ve net bir şekilde kurallarını ortaya koyar. Yöntemler faklı olsa da herkes mesajlarını 2 temel şeyle karşı tarafa iletir: davranışlar ve sözlerle. İletişim sırasındaki bozulma sözler ya da davranışların net ve anlaşılır olmayışından kaynaklanır.
Aslında aileler çeşitli sınır koyma yöntemleri kullansalar da aslında temelde 2 çeşit sınır vardır: Bunlardan biri Kesin sınır, diğeri ise gevşek sınırlardır. Kesin sınırlar, çocukların uymasını istediğimiz kurallarımızı ve onlardan beklentilerimizi net bir şekilde çocuklara ulaşmasını sağlar. Net ulaşan bilgiler çocukların daha az itiraz da bulunmalarını sağlar. Çünkü bu kuralara ve beklentilere uymaları gerektiğini bilirler.
Gevşek sınırlar ise, sadece sözde kalır ve davranışa geçmezler. Çocukların hayatta istedikleri şey netliktir. Kesin bir tavır göremeyen çocuk anne babasının kendine koyduğu her sınırı ihlal etmeye çalışacaktır.
Kurallarımızın ve beklentilerimizin çocuklara net bir şekilde ulaşması için sözlerimizi kullanırız. Çocuklara sınırlarla ilgili sözlerin sağlıklı ulaşabilmesi için bilmemiz gereken bazı ipuçları vardır.
Bu İpuçları Nelerdir ?
Çocuklara verilen mesajları çocukların davranışları üzerinde vermek. Yani amacımız çocuğa tepki vermek değil davranışına tepki vermektir.Çocukla konuşurken kesin, açık ve net ifadeler kullanın.Her zaman konuştuğunuz ses tonunuzla konuşun.Çocuklarınıza söylediğiniz her şeyi mutlaka davranışlarınız ile destekleyin. |
Sınır koyarken etkili davranışsal mesajlara birkaç örnek:
- Lütfen televizyonu kapat ya da ben kapatacağım } Çocuğunuz televizyonu istediğiniz zamanda kapatmıyorsa televizyonu siz kapatın.
- Yatağa ya da dışarı gitmeden önce oyuncaklarını topla } Çocuğunuz etrafa saçtığı oyuncaklarını toplamayı red ediyorsa, toplamadığı oyuncakları birkaç gün süre ile kaldırın.
- Yemeğini masa da ye yoksa onu almak zorunda kalacağım } Çocuğunuz masa yerine ısrarla oturma odasında bir şeyler yemek istiyorsa yiyeceği şeyi çocuğunuzun elinden alın.