Bebekler ve çocuklar için aşı takvimi

Aşılar, hasta yapan mikroplara karşı bağışıklık sistemimizi güçlendirmek için yapılmıştır. Vücut bu şekli ile kendisine zarar vermeyen mikrop ya da toksinleri tanır ve onlara karşı bir savunma yöntemi geliştirir. Böylece gerçek mikropla karşılaşıldığında da bu yöntemle savaşır ve kişi hastalığa yakalanmaz. Kişi artık o hastalığa karşı bağışıktır. Bebeklerimizin ileri ki yaşamında sağlıklı bir birey olması ve hastalıklara karşı vücudunun daha güçlü mekanizmalara sahip olması için belirlenen aşıların belirli dozda ve “aşı takvimi”ne uygun zamanlarda yapılması gerekmektedir.

Aşı Nasıl Etki Eder?

Aşılar, belirli bir hastalığa yakalanmadan önce kişilere ulaşıp onların bağışıklanmalarını sağlamak amacıyla verilir. Vücutta savunma mekanizmasını uyararak, hastalık etkenini tanıyan ve bu etkenle karşılaşıldığında onu yakalayıp yok eden koruyucu maddelerin (antikorlar) oluşmasını sağlarlar. Bu şekilde aşılanan kişi aşılandığı hastalıklara karşı bağışık yani dirençli olur. Oluşan direnç genellikle ömür boyu vücutta kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır.

Kimler Aşı Yaptırmalıdır?

• Her doğan bebek doğduğu andan itibaren aşı takvimine uygun olarak aşılanmalıdır.
• Doğurganlık çağındaki kadınlar da tetanos aşısı yaptırmalıdır.
• Yetişkin riskli grupta bulunan bireylerde Difteri, Tetanos, Hepatit B ve Grip aşısı yaptırmalıdırlar.
• Farklı ülkelere ziyarete gidecek kişilerde o ülkenin hastalık potansiyeline göre aşı yaptırmalıdır.

Aşı Takvimi Nedir?

Ülkemiz için çocukluk ve yetişkinlik döneminde uygulanması gerekli olan aşı takvimi, alanlarında söz sahibi üniversite öğretim üyeleri ve Bakanlığımız Eğitim ve Araştırma Hastaneleri uzmanlarından oluşan Bağışıklama Danışma Kurulu’nun tavsiyeleri doğrultusunda oluşturulmaktadır. 

Aşıların öneminden dolayı doğum yaptığınız andan itibaren sağlık kuruluşundan size bebeğiniz için bir aşı takvimi ve bir sonraki aşının randevusu verilmektedir. Aşı takvimine uyarak bebeğinizin sağlığını güvence altına almış olursunuz. 

Bebek ve Çocuklar için Önerilen Aşı Takvimi

• Doğumdan hemen sonra Hepatit B aşısı yapılır.
• 1. Ay Hepatit B aşısı
• 2. Ay DBT, IPV ve HIB aşıları
• 3. Ay BCG aşısı
• 4. Ay DBT, IPV ve HIB aşıları
• 6. Ay DBT, IPV, HIB ve Hepatit B aşıları
• 12. Ay Kızamık, Kızamıkçık ve Kabakulak aşısı
• 14. Ay Hepatit A aşısı
• 15. Ay Suçiçeği aşısı
• 18. Ay DBT, IPV, HİB aşıları
• 20. Ay Hepatit A aşısı
• 4-6 yaş DBT, IPV, Kabakulak aşısı ve doktorun önerisiyle Suçiçeği aşısı
• Her yıl İnfluenza yani grip aşısı

Aşı Takvimine Yeni Eklenen Aşılar Nelerdir?

2005 yılına kadar aşı takviminde Hepatit B, Verem, Difteri, Tetanos, Boğmaca, Çocuk Felci ve Kızamık olmak üzere yedi çeşit aşı vardı. 2006 yılında Kabakulak, Kızamıkçık ve Hib aşıları eklenerek koruma sağlanan aşı sayısı ona yükseltildi. 2008 yılında Prömakok aşısı eklenerek aşı takviminin içerdiği aşı sayısı on bire yükseltildi.

Aşının Zamanında Yapılması Önemli Midir?

Her aşının kendi zamanında yapılması çok önemlidir. Bazı durumlarda aşı takvimine uyulmadığı taktirde zamanı geçmiş aşıyı yapmaya gerek yoktur. Hangi aşının zamanı geldiyse o aşıyı yapmak gerekir. Bu yüzden çocuğun sağlıklı bir birey olarak yetişmesi için hiçbir aşının kaçırılmaması gerekmektedir. Çünkü kaçırılan aşının telafisi yoktur.

Aşı Takviminde Bulunan Aşı Çeşitleri

Hepatit B aşısı

Ölü virüs aşısıdır. Koldan kas içine enjeksiyonla uygulanır. Toplam üç dozda uygulanan Hepatit B aşısının ilki doğumdan hemen sonra uygulanır. İkinci doz bir ayıkken ve en son doz altıncı ayda uygulanmaktadır. Hepatit B halk arasında “Sarılık” ismiyle bilinen karaciğerin iltihaplanması ile meydana gelen ve Hepatit B virüsünün sebep olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Hepatit B hastalığından korunma yöntemi sadece Hepatit B aşısı olmaktır. Hastalığı daha önce geçirmiş ve iyileşmiş, Hepatit B aşısı olmuş kişilerde Hepatit B hastalığına karşı antikorlar bulunur. Fakat bu antikorlar doğumla bebeğe geçmediği için her doğan bebek bu aşıdan olmalıdır.

Verem (Tüberkülöz) aşısı (BCG)

Hastalık yapma gücü azaltılmış canlı bakteri aşısıdır. Cilt içine enjeksiyon ile uygulanır. BCG aşısı doğumdan itibaren yapılabilir, ancak uygulama kolaylığı, bağışıklamanın daha güçlü gelişmesi için 2 ayı doldurduğunda uygulanmalıdır. BCG aşısı, 3. aydan sonra yapılacaksa PPD ile TCT (cilt testi) yapıldıktan sonra sonucuna göre uygulanır. BCG aşısı da denen verem aşısı Dünya Sağlık Örgütü’nün deneyimler sonucu önermesiyle iki doz şeklinde uygulanır. Birinci doz 3. Ayda uygulanırken ikinci doz 4-6 yaşları arasında uygulanır. Verem aşıları uygulanmadan önce büyük ölümlere yol açan bir hastalık iken aşı uygulamaları sonucu sıradan bir hastalığa dönmesine rağmen halen nadir de olsa görülüyor.

Karma aşı

Beş hastalığa birden geliştirilen beşli karma aşısı; Difteri, Boğmaca ve Tetanos’dan oluşan DBT aşısı, Çocuk Felci Aşısı (IPV) ve Menenjit Aşısından (HİB) oluşur. Beş hastalığa karşı etkili, karma, ölü bakteri ve virüs aşısıdır. Yaşa göre bacak ya da koldan kas içine enjeksiyonla uygulanır. Bu karma aşı 2, 4, 6 ve 18. Aylarda uygulanmalıdır.

Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak (MMR – KKK) aşısı

Hastalık yapma gücü azaltılmış canlı virüs aşısıdır. Üç hastalığa etkili karma bir aşıdır. Koldan cilt altına enjeksiyonla uygulanır. KKK aşısı iki dozda yapılmaktadır. Birincisi birinci senenin başında ikinci 5-6 yaşlarda uygulanır. Şayet 9. Ayda kızamık aşısı yapılmamışsa ilk doz 15. Ayda ve yine ikinci doz 5-6 yaşlarda uygulanır. Bebek bu hastalıklardan birini geçirdiyse bu üçlü kombine aşının uygulamasına engel değildir.

Suçiçeği aşısı

Hastalık yapma gücü azaltılmış canlı virüs aşısıdır. Koldan cilt altına enjeksiyon ile uygulanır. 15. Ayda daha önce suçiçeği geçirmemiş bebeklere tek doz olarak uygulanır. İsteğe bağlı olarak suçiçeği aşısı aşı 5-6 yaşlarında tekrarlanabilir. Suçiçeği bulaşıcı bir hastalık olup içi sıvı dolu döküntüler şeklinde kendisini gösterir. Solunum yoluyla ve döküntülere temas yoluyla kişiden kişiye geçebilir. Kreşte, anaokulunda veya toplu ulaşım araçlarında kolaylıkla geçebilir. Bu hastalık için uygulanan suçiçeği aşısı vücutta oluşturduğu antikorlar vasıtasıyla kişide bağışıklık sağlar.

Hepatit A aşısı

Ölü virüs aşısıdır. Koldan kas içine enjeksiyonla uygulanır. Karaciğerin iltihaplanmasıyla oluşan ve bulaşıcı bir hastalık olan Hepatit A virüsünün sebep olduğu bir hastalıktır. Hepatit A hastalığından korunmanın en etkin yolu Hepatit A aşısı olmaktır. Daha önce Hepatit A hastalığı geçirmiş kişiler bu hastalığa karşı bağışıklık kazanmışlardır. Geçirmeyenlere 14. ve 20. Aylarda iki doz şeklinde uygulanır.

Konjuge Pnömokok aşısı (Zatürre aşısı)

Ölü bakteri aşısıdır.Yaşa göre bacak veya koldan kas içine enjeksiyonla uygulanır. Son yıllarda kullanılmaya başlanan zatürre aşısı 2, 4 ve 6. Aylarda seri üç doz ve 14. Ayda ise tek doz olarak önerilmektedir. İlk defa bu aşıdan yapılacak 2-10 yaş arası çocuklarda tek doz uygulanmaktadır. Zatürre aşısı sadece zatürreye karşı değil, menenjit, sinüzit ve orta kulak iltihabı gibi pek çok hastalığa karşıda etkilidir. Zatürre aşısının yan etkisi de olabilir. En sık yan etkisi ateşin yükselmesi ve huzursuzluktur.

ÖZEL AŞILAR

Bu aşılar, Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı aşı takviminde olmayıp doktorun tavsiyesiyle yapılan aşılardır. Yapılıp yapılmayacağı konusu, hekiminiz ile beraber sizin kararınızdadır..

Rotavirüs Aşısı: Aşının ilk dozu 6-12 hafta arasındaki bebeklere verilmeli, son doz 32. haftayı geçmemelidir.  Birçok doktor Rota virüs aşısının aşı takvimine girmesi konusunda fikir belirtiyorlar.

Meningokok Aşısı: Türkiye’de farklı aylar için ruhsat almış 3 tip aşı mevcuttur. Bunlardan birisi 9-23 ay arası 2 doz, diğeri ilk aşılama 2. Aydan sonra 4. Dozu yaşamın ikinci yılında olmak üzere 4 doz, üçüncüsü de ilki 6 hafta, ikincisi ilkinden iki ay sonra , 3. Dozu ise 12. Ayda yapılmak üzere 3 doz yapılır. 

İnfluenza (Grip) Aşısı: İnaktif grip aşısı minimum 6. ayda yapılabilir. Grip aşısı, öncelikle risk gruplarına önerilmekle birlikte, ailesinin aşılanmasını istediği tüm çocuklara ve erişkinlere yapılabilir. 

Human Papillomavirüs (Rahimağzı Kanseri) Aşısı: En erken 9 yaşında yapılabilen bu aşının ilk dozu genellikle 11-12 yaşındaki kız çocuklara yapılır, ilk dozdan 2 ve 6 ay sonra olmak üzere toplam 3 doz gereklidir.