Çocuklarda “Cinsel Kimlik” Gelişimi
“Cinsel kimlik” ve “cinsiyet” kavramları ince bir çizgiyle birbirinden ayrılıyor. Bebeklerin, fiziksel özelliklerine göre kız veya erkek olarak tanımlandığı duruma “cinsiyet” adı veriliyor.
Çocuklar ise, kendilerini keşfettiklerinde, cinsiyetlerini kız veya erkek (veya her ikisi de) olarak ifade eder hale geliyorlar. Bu durum da “cinsel kimlik” olarak açıklanıyor.
Çoğu çocuğun cinsel kimliği cinsiyetine göre tanımlanıyor gibi görünse de, bazı çocuklarda cinsiyet ve cinsel kimlik ayrımı kendini net bir şekilde belli etmeyebiliyor. Cinsel kimliğin keşfedilmeye başlandığı dönemlerde ebeveynlerin çocuklarıyla sağlıklı bir iletişim geliştirmesi bu noktada çok önemli. Gelin bu gelişim sürecini inceleyelim…
Çocuklarda cinsel kimlik nasıl gelişiyor?
Çocuklar 2 yaş civarında, kendilerindeki cinsiyeti fark edecek döneme girmiş oluyorlar. 3 yaşında, çoğu çocuk kendini kız veya erkek olarak tanımlayabiliyor. 4 yaşında ise çoğu çocuk kendi cinsel kimliğini anlamaya başlamış oluyor. Bu dönemlerde çocuklar, “kızlar bunu yapar” veya “erkekler bunu yapar” gibi algılarla cinsiyet rollerini öğrenmeye başlıyorlar.
Çocuklar 3 yaşından önce kız ve erkek oyuncaklarını ayırt edebiliyorlar ve ona göre oyun arkadaşı seçebiliyorlar. Mesela; bir kız çocuğu oyuncak bebeklerle oynamaya eğilim gösterirken, erkek çocuk askerler, kamyonlar ve Lego gibi oyuncaklarla oynamayı tercih edebiliyor.
Ebeveynlerin yaklaşımı nasıl olmalı?
Bütün çocuklar farklı cinsiyet rolleri ve oyunları keşfetmeye ihtiyaç duyar. Bu noktada çocuğunuzun etrafındaki oyuncakların cinsiyet çeşitliliğini yansıtmasına özen gösterin.
- Çocuk kitapları ve Puzzle’lar cinsiyet ayrımı yapmayan bir dünya sunuyor.
- Oyuncak seçimlerinde kamyondan bebeğe, aksiyon kahramanlarından blok oyuncaklara kadar aralığı geniş tutmakta fayda var.
- 6 yaşından itibaren, çoğu çocuk zamanının büyük bölümünü aynı cinsiyetten oyun arkadaşıyla veya cinsiyetine göre belirlenen oyunlar ve sporlarla geçirmek için harcıyor. Çocuğunuzun istediği sporu veya aktiviteyi yapmasına izin vermeniz önemli. Kendi seçiminde özgür olabilmesi özgüveninin gelişmesine de yardımcı olacaktır.
Çocuklar cinsel kimliklerini nasıl ifade ederler?
Seçtikleri oyuncaklara, oyunlara ve sporlara ek olarak, çocuklar cinsel kimliklerini aşağıdaki maddelere göre ifade ediyorlar:
- Kıyafet seçimi ve saçının modeli
- Tercih ettiği isim veya takma ad
- Sosyal ilişkilerindeki agresiflik, dominantlık, bağlılık ve nezaket derecesi
- Sosyal ilişkilerinde benimsediği maskülen veya feminen tavır, tutum, fiziksel mimik ve beden dili
- Sosyalleşirken arkadaş olmayı ve yakın durmayı seçtiği arkadaşlarının cinsiyeti
Toplumsal cinsiyet kalıpları zaman içinde nasıl değişti?
Zaman içinde toplumun maskülen ve feminen olarak tanımladığı davranışların ve karakterlerin basmakalıp olduğu ve yanlış tanımlandığı fark edildi. Geçmişte, kızlar sadece bebeklerle oynama veya yemek yapma aktiviteleriyle özdeşleşiyorlardı. Bu şekilde, toplumda yerleri belli olan, pasif bireyler olarak etiketleniyorlardı. Erkeklerin ise daha agresif ve maskülen olmaları bekleniyordu.
Bugün, kızlar ve erkeklerle ilgili beklentilerin değiştiği bir çağa geçtik. Kızlar okulda erkeklere öğretilen maskülen konularda ve sporda başarılı olmaya başladılar. Erkekler ise daha feminen olduğu düşünülen sanatsal konularda sivrilmeye başladı. Bütün çocuklar artık bulundukları cinsiyetin tam zıttı davranışlar gösterebiliyorlar ve bu normal.
Bir çocuğun ilgi alanları ve yetenekleri, toplum beklentisinden farklı olduğunda, cinsiyet ayrımcılığı ve zorbalık kendini gösteriyor. Ebeveynlerin, çocuklarının toplumda kabul görmesini beklemeleri çok doğal, ancak çocukların kendileriyle ilgili rahat ve iyi hissetmeye ihtiyaçları var. Eğer oğlunuz spora ilgi duymuyorsa onu başarılı olabileceği farklı alanlara yönlendirebilirsiniz. Her çocuğun güçlü olduğu yönler vardır ve bazen bu özellikler sizin ve toplumun beklentileriyle örtüşmeyebilir. Ancak şundan emin olabilirsiniz; çocuğunuz şimdiki ve gelecekteki yetkinlikleri için kendi kaynağını yaratacaktır.
Dolayısıyla, çocuğunuzu mevcut ve geleneksel cinsiyet davranışlarını göstermeye zorlamaktansa, onu kendi yönelimleri ve seçimlerini yapma konusunda cesaretlendirin.