Çocuklarda Tuvalet Eğitimi ve Tuvalet Korkusu
Tuvalet alışkanlığının kazandırılması, yani çocuğun çişini ve kakasını haber vermesi çocuğun ancak belli bir olgunluğa ulaşması sonunda gerçekleştirilebilir. Bu biyolojik olgunluk, kas kontrolü ile ilgilidir.
Çocuklara tuvalet eğitimine başlamak için ideal zaman 24. 26. aylardır. Bu aylardan önce tuvalet eğitimini kazandırmayı çalışmak ciddi olumsuz kaçınma davranışları ve tuvalet korkusu ve kaka korkusu reaksiyonlarıyla son bulur.
Tuvalet korkusu ve kaka korkusu birçok çocukta görülen ve mutlaka önüne geçilmesi gereken bir sorundur ve çocuğun tuvalet alışkanlığını kazanması zorlaştırır. Bu çocuklar tuvalet ihtiyaçları olduğu halde kendilerini sıkar ve tuvalete girmeyi ısrarla reddederler. Çocuğu tuvalete girmeye zorlamak yapılabilecek en büyük hatadır. Bazı ebeveynler tehdit ve ceza gibi yöntemler kullanırlar. Bu şekilde kesinlikle sonuca ulaşılmayacağı gibi durum artık bir çocuk psikoloğunca çözülmesi gereken travma halini alır.
Çocukta tuvalete gitme konusunda direnç gözlemleniyor, hele de çocuğun korku duyduğu görülüyorsa, bir süreliğine eğitime ara verilmesi uygundur. Böyle bir direnç yok ama eğitime karşı olumsuz tavır sergiliyorsa, anne-babalar, belli bir süre içersinde öğretmek yerine, çocuğa destek olmalı ve sabır göstermelidirler. Çocuğunuzun hazır olduğu zamanı iyi gözlemlemeli, eğitimi verirken kaba, zorlayıcı ve cezalandırıcı tutumlardan kaçınmalısınız.
Genelde sıklıkla 3-4 yaş civarında kabızlık sorunu ile başlayan tuvalet korkusuve kaka korkusu zaman içinde bir kısır döngü halini alır. Çocuk tuvalete gitmek istemedikçe kabızlık artar, kabızlık arttıkça canı yandığından dolayı tuvaletten kaçınma ve korku reaksiyonu başlar. Bu durumda yapılması gereken çocuk doktoru ve çocuk psikoloğu koordinasyonu altında soruna uygun şekilde müdahale etmektir.
Tuvalet eğitimi için yapılması gerekenler;
*Çocuğunuzu tuvalet eğitimi için hazırlayın. Kendisinin iç çamaşırı kullanmak için yeterince büyüdüğünü belirtin, hatta ilgisini çekebilecek bir iç çamaşırı birlikte seçilebilir.
*Çocuğa tuvaleti nasıl kullanması gerektiğini gösterin. Cinsiyetine uygun rol model seçimi önemlidir. Babanın oğluna, annenin kızına yardımcı olması, daha rahat bir ortam sağlayacağından çocuğun güven kazanmasına yardımcı olur.
*Çocukla birlikte lazımlık seçilebilir. Öncelikle yerde duran, sonrasında tuvalet üstüne konan ve klozete en çok benzeyen lazımlıklar tercih edilmelidir.
*Eğitim öncesinde, verilecek ödül de belirlenmelidir. Çocuğun hoşlanacağı ancak maddi değeri çok yüksek olmayan şeyler seçilmelidir (çeşitli renkte ve temalı yapıştırmalar yaygın olarak kullanılır). Eğitim tamamlandıktan sonra ki bu zaman alabilir, daha büyük ve yaşına uygun bir hediye verilebilir.
*Çocuğun ne zamanlarda tuvaletini yaptığını gözlemleyin. Bunu yapmak için, eğitime başladığınız zaman bezini çıkarın. Çocuğu 2-3 saatte bir tuvalete götürün, 5 dk. oturmasına izin verin. Bu sıklık çocuğun metabolizması ile de orantılı olacaktır.
*Bir çizelge üzerine idrarını ve kakasını tuvalete yaptığı zamanlarla, altına kaçırdığı zamanları işaretleyin, gözleminizi kaydetmeniz işe yarar.
*Çocuk tuvalete idrarını ya da kakasını yaptığında mutlaka sözel olarak veya belirlediğiniz hediye ile ödüllendirin. Altına kaçırdığında veya tuvaletini yere damlattığında sakın kızmayın ya da ceza vermeyin, nötr tavır takının.
*Eğitim süresinde çocuğun bezinin tekrar takılmaması gerekmektedir. Bu sebeple eğitimin ilk zamanlarında, çocuğu bulunduğu ortamdan sık dışarı çıkarmamak gerekir.
*Gündüz tuvalet alışkanlığı yeterince kazanıldıktan sonra, gece eğitimine başlanabilir.
*Yatmadan evvel sıvı verilmemelidir. Çocuk 1-2 saatte bir tuvalete götürülür, bu esnada, çocuğun kas kontrolünü kazanması açısından uyanık ve bilinçli olması gerekmektedir. Gece eğitiminde tuvalete götürme sıklığı, tuvalet ihtiyacının zaman aralıkları anlaşıldıktan sonra azalacaktır.
*Gece altına kaçırma ihtimaline hazırlıklı olunmalı, gerekirse yatağa koruyucu naylon geçirilmelidir.