Tüp bebekte lazer uygulaması (embriyo traşlama / yardımla yuvalama)
nadolu Sağlık Merkezi Tüp Bebek Bölümü Direktörü Op.Dr.Aytuğ Kolankaya ve Embriyolog Pelin Kutlu bir kaç kez tüp bebek tedavisi denenmiş ancak başarısızlıkla sonuçlanmış tedavilerden sonra gebelik ihtimalini arttırmak için kullanılan bir teknik olan embriyo traşlama yöntemi ile ilgili bilgi veriyor..
Yardımla üreme tekniklerinden biri olan mikroenjeksiyon yöntemi, insan yumurta ve sperm hücrelerinin laboratuvar ortamında döllenmesi ve bunu takiben oluşan embriyonun ana rahmine geri verilmesi sürecini kapsar.
Anne adayından alınan yumurta hücreleri başlangıçtan itibaren zona pellucida adı verilen elastik bir dış zar ile kaplıdır. Döllenme sırasında ve ana rahmine verilinceye kadar geçen süre boyunca gelişmekte olan embriyonun çevresinde bu zar devamlı olarak bulunmaktadır. Bu zarın görevi, yumurtanın birden fazla sperm tarafından döllenmesini engellemek, embriyonun ilk 4 günlük gelişimi sırasında içeriğindeki hücrelerin bir arada tutulmasını sağlamak ve beşinci günde hücrenin yeterince genişleyebilmesine olanak tanımaktır.
Bundan sonra embriyonun artık bir zara ihtiyacı kalmaz. Gebelik oluşturma potansiyeline sahip bir embriyo rahme geri verildikten sonra dış zarını yırtarak dışarı çıkar ve rahim içi duvarına tutunur. Bu olaya yuvalanma (hatching) denir. Embriyo burada doğuma kadar gelişimini tamamlar. Fakat bazı durumlarda embriyonun zarı yırtabilme yeteneğinde bozulma olabilir. Böyle durumlarda dışarı çıkamayan embriyo rahme de tutunamadığı için gebelik meydana gelmez.
Embriyo Traşlama Yöntemi Nasıl Uygulanıyor?
Embriyo traşlama (assisted hatching) işlemi embriyonun rahme transfer edildiğinde zardan çıkabilmesine yardımcı olan bir işlemdir ve dış zarda bir yırtık oluşturulması ya da zarın inceltilmesi esasına dayanır. Bu amaçla farklı yöntemler kullanılır. Bunlar:
• kimyasal hatching
• mekanik hatching ve
• lazer yardımıyla hatching yöntemleridir.
Kimyasal hatching yönteminde zarın üzerine zayıflatılmış bir asit solüsyonu
püskürtülür. Gözlem altında yürütülen bu işlem zar yeterince inceldiğinde sonlandırılır.
Mekanik hatching yönteminde bir iğne dış zarın içinden geçirilir ve iğnenin üzerinde kalan kısım diğer bir iğne ile kesilir. Böylece zar üzerinde bir yırtık meydana getirilir.
Lazer yöntemi ise günümüzde artık kullanılan ve kısa sürede sonuç alınabilen en modern yöntemdir. Zar üzerine uygun büyüklükte ve dozda lazer atışı yapılması ile zarda bir delik oluşturulması esasına dayanır. Böylece kimyasal ve mekanik sistemlerde zarda oluşabilecek yaygın bir hasar tamamiyle önlenmiş olur. Bu nedenle hem güvenlik açısından hem de uygulama süresi kısalığıyla embriyoların dış ortamda minimum süre kalmasını sağlaması açısından en tercih edilecek yöntemdir.
Kimlere Uygulanıyor?
Assisted hatching uygulamalarının mikroenjeksiyon tedavisi alan tüm hastalara yapılması gerekli değildir. Bugüne kadar yapılan sayısız uygulamalardan varılan sonuç, bu yöntemin aşağıdaki durumlardan herhangi biri veya birkaçının varlığında uygulanmasının uygun olduğu yönündedir:
• bayan yaşının 37 ve üstü olması,
• embriyo kalitesinin düşük olması,
• az sayıda embriyo elde edilmesi,
• 2 veya daha fazla denemenin başarısızlıkla sonuçlanması,
• dondurulumuş embriyoların çözülerek kullanılması,
• zona pellucidanın normalden daha kalın olması.
Bu yılki Amerikan Üreme Tıbbı Kongresinde varılan ortak sonuca göre, yukarıdaki durumlarda uygulanan embriyo traşlama işlemi sonrasında gebelik şansı daha yüksek olabilmektedir. Yapılan çalışmalarda, özellikle daha önce tüp bebek tedavisi uygulanmış fakat gebelik elde edilememiş grupta ve ileri yaş grubunda bu yöntemin daha iyi sonuçlar verdiği gösterilmiştir.